Nadalus a wagas ti panagbiag, pannangan kadagiti nasustansia ken balanse a taraon, panagersisio, panangliklik kadagiti dakes a bisio ken maipauneg, ken regular a panagpaeksamen iti doktor no adda nadagsen a marikrikna. Dagitoy ti kangrunaan a kasapulan ti maysa a tao tapno agtalinaed a nasalun-at ken malisianna dagiti nagduduma a klase ti sakit kangrunaanna ti hypertension a gapu ti heart stroke, pannakaatake ken aneurism, ken dagiti nagduduma a sexually transmitted diseases a gapu ti cervical cancer a maysa kadagiti kangrunaan a puon ti pakatkatayan dagiti adu a babbai.
Imbagan da Dr. Eric Agustin Lazo ken Dr. Lilybeth Bautista, Medical Officers ti Gabriela Silang General Hospital – Ilocos Sur Provincial Hospital, dagiti pakabuklan ken wagas ti panangsaluad iti sakit nga hypertension ken cervical cancer kabayatan ti naangay a Dap-ayan Media Forum nga isayangkat ti Philippine Information Agency iti Ilocos Sur Provincial Capitol idi malem ti Mayo 23, 2019. Naangay ti media forum kas panangrambak ti Hypertension and Cervical Cancer Awareness Week.
Inlawlawag ni Dr. Lazo a maysa ti hypertension wenno nangato a presion ti dara ti makaigapu dagiti kaso ti pannakaatake ken aneurism wenno panagpugsat dagiti urat a pakaigapuan ti kellaat nga ipupusay dagiti pasiente. Impakaammona a kalaksidan a matawid daytoy a sakit, ket maala pay gapu iti nalabes a pannangan kadagiti namanteka wenno nataba ken naapgad a taraon. Impakaammona a maysa pay a makaapektar iti nangato a presion ket ti panaginum a masansan kadagiti energy drink ta addaan daytoy ti ramen a mangparegta iti dara, ken nalabes a panaginum ti serbesa wenno beer ta pakaruenna ti presion ti dara. Imbalakadna nga agpeggad iti hypertension dagiti agkurang iti ehersisio wenno panagwatwat iti bagida nangruna dagiti awan ti ar-aramidenda a nakatugaw laeng iti agmalmalem. Nagpalagip pay ti panangliklik iti nakaro nga stress gapu kadagiti adu a pakakumikoman ken parikut iti inaldaw a mangburibor iti panunot.
Nagpalagip pay ni Dr. Lazo kadagiti nataengan a lallaki a liklikanda ti agtomtomar kagiti agas a pangparegta iti seks kas ti Viagra a saanda a nagpaeksamen iti doktor ta makapataud daytoy iti atake no saan a magabenan ti pitik ti pusoda a possible a makaigapu ti pannakatayda.
Sinalaysayna nga umub-ubingen dagiti agsagsagaba iti hypertension ken maat-atake iti puso gapu ta adu kadagiti ubbing ti pagaayatda dagiti taraon kadagiti fastfoods, ken aginum kadagiti softdrinks. Inlawlawagna nga adu kadagiti ubbing ti awan ti panawenda nga agwatwat ta kangrunaan nga ay-ayamda ket dagiti gadget, video games ken nabayagda unay nga agbuya iti telebision. Imbalakadna a nasken ti panangbalakad ken panangiwanwan dagiti nagannak kadagiti annakda maipapan ti panangipaunegda kadagiti nasalun-at a taraon ken masansan a panagersisioda tapno agtalinaedda a napigsa ken nasalun-at.
Impakaammo met ni Dr. Bautista a maysa ti cervical cancer a sakit dagiti babbai a kangrunaan a puon ti pakatkatayan dagiti pasiente a maladaw a matakuatan ti panagsagabada iti daytoy a sakit. Inlawlawagna nga agduma ti cancer of the ovary ken cervical cancer. Impakaammona a kadawyan a makaigapu iti cervical cancer ket ti panagsagaba kadagiti sexually transmitted diseases a maala babaen ti sexual contact. Inlawwagna a maysa pay a gapu ti cervical cancer kadagiti agtutubo ken agkabannuag ket ti nasapa unay a pannakiseksda ta naganus wenno saan pay a pisikal a nakasagana ti bagida.
Inlawlawagna dagiti sintoma ti cervical cancer kas ti nakaro a panagpadara kabayatan ti binulan a panagregla; panagpadara kalpasan ti panag-menopause wenno panagsardengen a panagregla; intermenstrual bleeding wenno abnormal vaginal discharge nga addaan iti dakes nga angot ken kolor; panagsakit iti pus-ong; panagsakit iti likud, ken panagumbal wenno panag-manas ti maysa wenno dua a saka.
Impakaammona a nasayaat a nasapa a matakuatan ti cervical cancer tapno malapdan ti panagwaras ti cancerous cell. Inrekomendana ti panagpa-popsmear ken panag-Visual Inspection Acetic screening babaen ti panagaramat iti suka.
Impakaammona nga addan bakuna wenno Anti Cervical Cancer ngem saan a 100% a lapdan daytoy ti sakit gapu ta nagduduma nga HPG strains ti makaigapu ti cervical cancer.
Mainaig iti panagwaras ti Human Immune-deficiency Virus a gapu ti makapatay a sakit nga Acquired Immune Deficiency Syndrome, impakaammo ni Dr. Lazo kas kameng ti HIV- AIDS Treatment Team iti GSGH nga umad-adu ti bilang dagiti positibo iti HIV iti Ilocos Sur iti 58 a kaso a naireport idi Pebrero. Impakaammona pay a manipud idi mangrugida nga agagas iti sakit nga AIDS idi Disiembre 2018 ket addan tallo a kaso ti pimmusay gapu iti komplikasion. Impakaammona nga agtultuloy ti libre nga HIV testing iti GSGH kadagiti addaan iti risk factor ket inyawisna ti panagpa-testda ken impasingkedna ti full confidentiality. Nagpalagip pay ti panagannad wenno safe sex babaen ti panagtalinaed a napudno iti asawa ken partner ken liklikan dagiti saan a nasayaat a bisio kas ti panagaramat ti illegal a droga ta possible a mayakar ti HIV babaen kadagiti injection a kontaminado iti virus. # Eden A. Alviar/TAWIDNEWS
No comments:
Post a Comment